Zaterdagavond.  ¹


Rhapsody in Blue

Uitfaden.

Stem:

Good evening hearties, here we all are ... in our easy chairs ... picking up a bare bone from te 2 frigidaire. This is, zooals u al vermoedde, your old friend Leonie-kom-eens-aan-loopen-Miller, met 3 de Gilclub. En heden hebben we weer eens iets speciaals. Er bestaat een bekend boek dat heet "The English, are they Human?" geschreven door een Franschman, Dr. Renier, die lang, héél, héél lange in Engeland heeft gewoond. Ik zal uit dit grappige boek enkele stukjes citeeren. Het is ongemeen geestig en voor 4 hen die zoo dom zyn geweest in de vier of vijf jaar die achter ons liggen nog geen afdoende Engelsch te hebben geleerd in hun vrye uren inplaats van naar stomme sentimenteele Duitsche films te gaan ... ( hemel wat een lange zin) ... voor hen, zeg ik, zal ik de teksten vertalen. Dan kunnen tegelijk de Engelsch-kenners zich te buiten gaan aan de sport 5 met Argus-ooren of Midasooren, zooals u het wil noemen, te luisteren of wy fouten maken. Maar éérst een plaat! Zwart gesneden 6. Zoo zwart als de nacht. Het is 7

PLAAT I

Hier is iets over het gevoel voor humor van den Engelschman: "I believe that laughter is the physical expression of a certain pleasure, and that a smile is the expression of pleasure less intense, more subtle and more restrained. But what of the laughter and the smile that betokens an Engelshman's aroused sense of humour? Let me risk a definition of humour as it strikes me. It is, I think, the capacity, possessed by the overwhelming majority of Engleshmen, to laugh, or at least to smile in circumstances where normal human beings curse or cry. An Illustration: The soldiers, who during the last war went over the top, shouting "Marmelade!" No German, no Frenchman could have done that. The Germans sang hymns. The French swore or trembled, without fighting less worse for that matter. But the Englisch could laugh at death. You may fight such a people ... You may trade with them. But what an undertaking to try and LIVE among them!

Hetgeen in het Hollandsch is: Ik geloof dat een lach de physieke uiting is van een lustgevoel en dat een glimlach de uiting is van een ge noegen dat subtieler, minder intens en meer ingetogen is. Maar wat moeten wy denken van de lach die het i de expressie is van het in den Engelschman opgewekte Gevoel Voor Humor? Ik zal het wagen een definitie te geven van dat Gevoel voor Humor zooals ik het zie: Het is, naar ik vast geloof, de gave die de overgroote meerderheid der Engelschen bezit om te lachen of minstens te glimlachen in omstandigheden waarin normale menschelijke wezens vloeken of weenen. Wilt U een voorbeeld? De Engelsche soldaten in den wereldoorloh 14/18 gingen tot den aanval over onder het schreeuwen: "Marmelade. Marmelade!" Een Duitscher had zooiets nooit kunnen doen. Een Franch man evenmin. De Duitschers zongen psalmen en de Franschen sidderden en vloekten ... en vochten er niet slechter om. Maar de Engelsch lachten in het aangezicht van den dood. Je kunt zulk een volk bevechten. Je kunt met zulk een volk zelfs handendrijven. Maar wat een onderneming te proberen midden tusschen zulk een volk te leven! Wij kennen nog slechts één volk dat óók zooiets zou kunnen presteeren ... De Hollanders. De Amerikanen zouden waarschynlyk of aan hun moeder denken, want zy zyn het grootste moederminnende volk ter wereld, of Harry James aanroepen.

Over Harry James gesproken .... 8

PLAAT II EN III

Hie r is een tweede citaat ... over de Engelsche keuken. "The Origin of the British Empire", I used to say in my days of bitterness, "must be sought in the fact that Englishmen abroad, can never long to 9 cooking or the climate of home, and are therefore eminently fitted tot establish themselves on any available point of the globe.

Hetgeen in het Hollandsch is: "De oorspong van het Britsch Imperium", placht ik te zeggen in myn aanvankelijke dagen vol bitterheid, "schuilt in het feit dat de Engelschen in den vreemde nimmer kunnen verlangen naar het Engelsche klimaat of de Engelsche keuken zoodat zy by uitstek geschikt zyn om zich blyvend te vestigen op elk beschikbaar deel van den aardbol".

Wat zullen wy Hollanders 10, na vyf jaar van dezen oorlog dan een ideaal kolonisatoren zyn geworden! Het kan bezwaarlijk ergens beroerder zyn dan hier. Maar dit alles is nog juist te dragen, zoolang er platen zyn als die nu gaat volgen. 11

PLAAT IV

En hier is nog een brief die de moeite overwaard is. De moeite van het voorlezen natuurlijk. Hier komt-ie!

Brief voorlezen. 12

Hebben wij niet altijd gezegd dat de Gilklanten Koning waren? Behalve als er platen worden gevraagd van Primo Scala, Victor Sylvester of Vera Lynn. Vanaf heden komt de GILclub driemaal per week. Dus de volgende uitzending is op Maandagavond om negen uur.

Wij hebben al eens eerder een week gehad dat wij VIERmaal kwamen maar die grap was van korten duur 13. We werden met ijzeren Duitsche hand teruggezet op tweemaal per week maar nu, aarzelend, schuiven we weer vooruit tot driemaal per week. Dus nu staat vast, luister goed: van nu afaan GIL driemaal per week, op Maandag Woensdag en Zaterdag.

Het is natuurlijk lang niet genoeg, maar we schieten op. En nu wordt het weer hoog tijd voor een plaat. Wij draaien ....14

PLAAT V

En deze plaat wordt op de hielen gevolgd door een 15 opname van 16

PLAAT VI

En nu komen we weer droevig dicht in de burt van het einde van deze GIL uitzending. Doch U hoort als laatste plaat:17

PLAAT VII

Met bloedend hart nemen wij afscheid en voor de zooveelste maal moeten wij weerceens gaan opmerken, dat elke uitzending de laatste kan zijn. Maarczoolang er leven is, is er hoop! Ook voor ons. Good Luck everybody! And keep your chins up!

[1]

Boven de tekst staat met potlood een grote "3". Dat is waarschijnlijk een inventaris- of documentnummer, toegevoegd in het NIOD. De andere Gil-club-teksten in het NIOD-bestand zijn in chronologische volgorde: (ongenummerd), 21, 4, 18, (ongenummerd; incompleet), 40, 22, 41, 42 en 44; de nummers vanaf 40 hebben bovendien een (originele) datum. Waar de teksten van de overige uitzendingen gebleven zijn, is onbekend. Overigens wordt in deze met "3" aangeduide uitzending aangehaald dat "de volgende uitzending is op Maandagavond om 9 uur", terwijl tekst nummer 4 in het NIOD-archief betrekking heeft op een zaterdagavonduitzending; bovendien is er in deze tekst "3" sprake van minimaal 6 eerdere uitzendingen. De datum van uitzending is niet bekend, waarschijnlijk eind oktober of begin november 1944.

[2]	Het woord "te" is met pen verbeterd in "the".

[3]	Het woord "met" is met pen veranderd in "mét".

[4]	Het woord "voor" is met pen geschreven.

[5]	Tussen de woorden "sport" en "met: is met pen het woord "om" toegevoegd.

[6]	Deze term "zwart gesneden" komt diverse malen terug in de teksten van de uitzendingen; waarschijnlijk heeft deze term iets te maken met de praktijk om liedjes van de BBC-uitzendingen op te nemen en op plaat te zetten.

[7]	In de nu volgende witte regels is met pen geschreven "Het is een opname van de Engelsche combinatie "the Organolians". Zij spelen "In a little Spanish Town". Texas Pioneers. Het is een merkwaardig, maar fascineerend muziekje -". Het handschrift is twijfelloos Van den Houts blokletterhandschrift.

[8]

In de nu volgende witte regels is met pen geschreven: "Er komen zo mateloos veel aanvragen binnen om platen van Nat Gonella dat wij besloten hebben, om in één uitzending, onder protest, te capituleeren. Hier komen twee opnamen van Nat Gonella, achter elkaar. De eerste is: "Boogie Woogie" en de Tweede: "Hold Tight".

[9]	Het woord "to" is met pen verbeterd in "for".

[10]	Het woord "Hollanders" is met typemachineschrift boven de regel toegevoegd.

[11]	In de nu volgende witte regels is met pen geschreven: "De Engelsche pianist Jimmy Leech speelt "Yaneey Variations", zwart gesneden."

[12]	In de nu volgende witte regels zijn de woorden "Brief voorlezen" met een andere typemachine toegevoegd; de tekst van de brief zelf is helaas niet afgedrukt.

[13]	De teruggang van vier naar drie uitzendingen per week viel enige tijd vóór 22-10-1944, blijkens de brief van "een hypochondrische onderduiker" van die datum.

[14]	In de nu volgende witte regels is met pen geschreven: ""Black and White" door het Quintet van de Hot Club de France.".

[15]	Tussen de woorden "een" en "opname" is met pen boven de regel toegevoegd "zwarte".

[16]	In de nu volgende witte regels is met pen geschreven: "Rita Marlowe, die zingt: "Someday I'll meet you again".

[17]	In de nu volgende witte regels is met pen geschreven: "And the Angels Sing", door Jimmy Lunceford's negerorkest."